Konopie były ważnym źródłem żywności, włókien i wyrobów medycznych od tysięcy lat w Starym Świecie. Najstarsze dokumenty, które przedstawiają wykorzystanie nasion konopi jako żywność lub leki pochodzą z Chin. Jest już wystarczająco dowodów, aby stwierdzić, że konopie pierwszy raz zostały użyte jako źródło włókien i leków na całym wybrzeżu Morza Śródziemnego, od wschodu (Egipt) do zachodu (Maroko), i to kilka wieków przed Chrystusem.

W połowie XX wieku zaczął się proces stopniowego kontrolowania ilości konopi przez władze. Przełomowym wydarzeniem było wydanie Konwencji USA w 1961 roku, w której stwierdzono, że konopie to środek odurzający i powinny być zakazane. To zapoczątkowało całą procedurę prawną, w tym karanie osób już za samo posiadanie marihuany, które w niektórych krajach trwa do dzisiaj. W rezultacie uprawianie konopi zostało praktycznie zabronione, z wyjątkiem hodowli do celów naukowych i upraw pewnych odmian o niskiej koncentracji aktywnych substancji narkotycznych. Te ostatnie mogą być używane do celów przemysłowych, na przykład do produkcji włókien i nasion. Odmiany konopi przemysłowych w Europie mają THC  (delta-9-tetrahidrokannabinol) na poziomie poniżej 0,2%.

Tabela 1. Skład wartości odżywczych w kilku produktach z nasion konopi

Nasiona konopi jako wartościowe i odżywcze źródła żywności

Ze względu na właściwości odżywcze nasion konopi i ich pochodnych (takich jak oleje, proszek i inne) – zawartość kwasów tłuszczowych, białka, witamin i minerałów, uważa się je za kluczowy element w diecie człowieka (Tabela 1 i 2).

Nasiona konopi mają charakterystyczny smak orzechowy i są, ku zaskoczeniu, wykorzystywane w wielu przetworach spożywczych, takich jak chleb, ciasta, ciastka, bezmleczne produkty, lody itd.

Blisko 50% światowego rynku oleju konopnego skoncentrowana jest w przemyśle spożywczym i suplementach diety. Druga połowa światowego handlu koncentruje się na zastosowaniach kosmetycznych (mydła, szampony, kremy) oraz w innych zastosowaniach przemysłowych (biodiesel, lakiery).

Tabela 2. Wartości witamin i minerałów w nasionach konopi (mg/100g)

Skład chemiczny

Niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (EFA) są doskonale reprezentowane w oleju nasion konopi. Kwas linolowy „omega-6” (18:2n-6, LA) znajduje się w nim w stężeniu 20%. Ponadto stwierdzono znaczne ilości jego metabolicznych produktów, takich jak obecność kwasu gamma-linolenowego (18:3n-6, GLA), który wynosi od 1-4% i kwasu stearydonowego (18:4n-3, SDA), który waha się między 0,5% i 2%. Większość olejów roślinnych ma co najmniej jeden z kwasów EFA, więc niezwykłym jest fakt, że w oleju konopnym znajdują się oba na tak wysokim poziomie. Często również spotyka się je w zbliżeniu do 3:1 (stosunek omega-6 do omega-3) co jest jak najbardziej zalecane dla ludzkiego spożycia (Rysunek 1). Skład olejów otrzymywanych z nasion konopi jest bardzo interesujący ze względu na korzystny wpływ na zdrowie.

Rysunek 1.Skład kwasów tłuszczowych w olejach roślinnych. Źródło Fundacion-canna.

Ponadto olej konopi zawiera tokoferole, które mogą obniżyć ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych, raka i związanego z wiekiem zwyrodnienia plamki żółtej oraz wykazują działanie przeciwutleniające, ponieważ jego zawartość całkowita fenoli jest większa niż w przypadku innych olejów roślinnych, takich jak olej słonecznikowy czy olej sojowy. Tokoferole są dobrze znane jako ważne przeciwutleniacze, które mają pozytywny wpływ na stabilność utleniania tłuszczy. Dominującym tokoferolem w nasionach konopi jest γ-tokoferol, następnie α-, β- y δ-tokoferol. W tej samej kompozycji tokoferole można znaleźć w oleju.

Z drugiej strony olej ten jest bogaty w wielonienasycone kwasy tłuszczowe (PUFA) i ma niskie stężenie nasyconych kwasów tłuszczowych. To sprawia, że ​​jest bardzo interesujący z żywieniowego punktu widzenia, ponieważ w naszej diecie jest coraz więcej produktów bogatych w nasycone kwasy tłuszczowe, co pozwala ograniczyć ich spożycie, ze względu na związane z tym zwiększenie poziomu cholesterolu całkowitego i cholesterolu LDL, który może powodować chorobę wieńcową serca. Należy zauważyć, że zarówno nasiona konopi jak i oleje są bezglutenowe.

Mąka nasion konopi jest doskonałym i łatwo przyswajalnym źródłem białka. Rysunek 2 porównuje stosunek aminokwasów do całkowitej zawartości białka w nasionach konopi, soi i jaj. Stężenia białka różnią się: w całej konopi (25%), nasiona bez łupin (45%), soja (32%) i jaja (11%). Rysunek 1 pokazuje poszczególne wartości aminokwasów na 100 g białka, w celu zapewnienia bezpośredniego porównania między tymi produktami.

Ostatnio wzrosło zainteresowanie białkiem konopnym, ze względu na jego wyjątkową zawartość aminokwasów, które posiadają siarkę, tj. metioniny i cysteinę, jak również zaskakująco dużą ilość argininy. To sprawia, że ​​jest idealnym uzupełnieniem diety odżywczej bogatej w białka, jednocześnie ułatwia zwiększenie masy mięśniowej.

Rysunek 2. Proporcja aminokwasów do całkowitej zawartości białka w nasionach konopi, soi i białek jaj. Skróty są zalecane przez IUPAC. Źródło: Callaway i Pate 2009

Znaczenie kwasów tłuszczowych dla zdrowia

Wysokie stężenie w PUFA sprawia, że ​​olej jest szczególnie ważnym produktem w diecie człowieka. Wykazano, że kwasy tłuszczowe omega-3 pomagają zmniejszyć ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych i zapobiegają powstawaniu wielu typów raka. Ma również korzystny wpływ w leczeniu chorób zapalnych, takich jak reumatoidalne zapalenie stawów, łuszczyca i choroba Crohna.

GLA działa jako pośrednik w syntezie długołańcuchowych PUFA, eikozanoidów i endokannabinoidów. Odgrywają one istotną rolę w wielu ważnych procesach, takich jak kontrolowanie stanów zapalanych i napięcia mięśni lub wystąpienia skurczów podczas porodu.

Stosunek stężenia kwasów omega-3 w oleju nasion konopi w wartości 3:1 jest  jak najbardziej odpowiedni. W Niemczech, Austrii i Szwajcarii zaleca się jednak stosunek 4:1 lub nawet 5:1. Jednakże mając na uwadze, że relacja w dietach Europy Zachodniej wynosi około 10:1 (ze względu na stały wzrost spożycia kwasów omega-6, głównie w przetworzonej żywności) stosowanie oleju z nasion konopi jest zbliżone do zalecanego poziomu. Jest to ważne, ponieważ wysokie stężenie kwasów tłuszczowych omega-6 w stosunku do niższych kwasów tłuszczowych omega-3 powoduje patogenezę raka i wielu innych chorób, w tym chorób układu krążenia i chorób autoimmunologicznych. Natomiast obniżenie tych współczynników (omega-6/omega-3), przez zwiększenie omega-3 ma korzystny wpływ na stan zdrowia.